| Project | 214A Villa Ypenhof | |
| Plaats | Rotterdam | |
| Programma | 620m2 privé woning met werkruimte | |
| Opdrachtgever | particuliere opdrachtgever | |
| Ontwerp villa | 2008-2010 | |
| Ontwerp verbouwing en brug | 2018-2019 | |
| Ontwerp status | opgeleverd in 2020 | |
| Projectteam | Feike Laane, Mechiel van den Dolder, Richard van Hout, Andries Laane, Henk Marsman, Martijn Rog | |
| Interieur | Jools Franse | |
| Bouwkosten | Ter Haar bouwadvies | |
| Bouwfysica | Peree bouwadvies | |
| Constructie | ATKO bouwconstructie | |
| Aannemer verbouwing en interieur | Van der Windt | |
| Aannemer brug | Giverbo | |
| Aannemer casco | Houwelingen | |
| Management | PM58 | |
| Fotografie | Bart van Hoek | |
De woning ligt in een beschermd stadsgezicht in Kralingen op een bosrijk terrein en is bereikbaar via een in de jaren 30 verplaatste rijksmonumentale houten ophaalbrug uit de 18e eeuw. Een oorspronkelijk 19e-eeuwse pachterswoning van 80m² was door uitbreidingen van diverse architecten gegroeid tot 270m2.
De opdrachtgevers hadden de wens om een woon-/werkwoning van ten minste 500m2 te realiseren waarbij – gezien het beschermd stadsgezicht – het beeld van een klein huisje in het groen bewaard zou blijven. In nauw overleg met stedenbouw en welstand werden er op het terrein geen grote bomen gekapt Alle nieuwe bouwvolumes zijn daarom zorgvuldig tussen de bestaande bomen door ontworpen en architectonisch sluiten deze aan bij de naastliggende woning. Ook de bestaande sloot die door de tuin loopt bleef gehandhaafd.
Een deel van het perceel verzakte steeds verder en moest worden opgehoogd om permanent droog te blijven. Alle grote bomen op dit deel zijn uiteindelijk vervangen door nieuwe aanplant.
Het casco van de woning is gerealiseerd in 2012 maar door uitblijvend economisch herstel na de crisis is het oorspronkelijke interieur – dat we als maatkostuum om de wensen van de opdrachtgevers heen hadden ontworpen – helaas nooit afgebouwd.
De nieuwe opgave
Na de verkoop van het casco wilden de nieuwe eigenaren graag een ruimere woonkamer, kinderkamers met eigen badkamer, een royalere hoofdslaapkamer met inloopkast en badkamer, een fitnessruimte en een groter zwembad met sauna faciliteiten. Ook hadden de zij de wens om een nieuwe privé brug te realiseren vanaf de openbare weg naar hun perceel.
Architectuur
Vanaf de Kralingseweg is het pachtershuis optisch vrijstaand ontworpen ten opzichte van de nieuwe slaap- en woonvolumes. Hierdoor blijft het beeld van een huisje in het groen leesbaar. De glazen hal die de volumes verbindt is zo vormgegeven dat die vanaf de weg niet opvalt. Het sedumdak op deze hal heeft een overstek om weerspiegeling in het glas te voorkomen en is aan de randen verjongd gedetailleerd tot een dunne dakrand. De dakgoot ligt verholen in deze dakrand.
De vormgeving van de nieuwe witte stucwerk bouwvolumes is modernistisch met slanke metalen kozijnen en sluit aan bij de naastgelegen monumentale villa van architect Van den Broek. Ook de gesloten straatkant en de open tuinzijde weerspiegelen de opzet van deze villa.
Vanaf de straatzijde vormt de smalle hoge voorgevel van het slaaphuis een mooi contrast met het horizontale volume van het pachtershuisje. Door dit volume te verjongen is de voorgevel qua maat gelijkwaardig aan het oude huisje.
De positie van de nieuwbouw op het kavel is zo ontworpen dat de beboste tuin vanuit bijna elke ruimte te zien is. Ook de bezonning van elke ruimte is daardoor optimaal.
Ruimtelijke indeling In het vernieuwde pachtershuis is het werkgedeelte van de villa ondergebracht. De oude uitbouwen zijn vervangen door 3 nieuwe volumes: een slaaphuis van twee verdiepingen, een woonvleugel met hoog plafond en een volledig glazen laagbouw die alle volumes met elkaar verbindt, met daarin de centrale hal. Deze volumes liggen in een U-vorm rond een halfopen patio. De tuin dringt daardoor diep in de villa door tot aan de achtergevel van het pachtershuisje. Dit geeft prachtige zichtlijnen door de gehele woning heen Het slaaphuis is een witgepleisterd volume van 2 lagen hoog in de vorm van een 2x verjongde rechthoek, gesloten naar de straat, en transparant naar de tuin. De begane grond is één open ruimte met een kern, bestaande uit het trappenhuis en een inloopkast. De hoofdslaapkamer aan de achterzijde heeft een eigen terras en is door twee routes verbonden met de royale badkamer aan de voorzijde. D.m.v. schuifwanden kunnen deze ruimtes van de rest van het huis worden afgesloten. Op de eerste verdieping liggen twee kinderslaapkamers met elk een eigen badkamer. De noordelijke kamer aan de straat heeft een daklicht op de zon, zodat de ramen open kunnen zonder grote lawaaibelasting van de straat. Vanuit deze kamer het dakterras toegankelijk via een inverse erker en stepping stones in het sudumdak. In de kelder onder het woonhuis zijn een zwembad, sauna, bijkeuken en een fitnessruimte ondergebracht. Deze ondergrondse ruimtes krijgen veel daglicht binnen door de grote ramen aan een verdiepte patio langs het gehele bouwvolume. Het woonkamervolume van één laag met royale hoogte, heeft ook een witgepleisterde gevel. De gevel aan de patio op de avondzon is bijna volledig van glas. Vanuit iedere zone in de woonkamer is er zicht op de achtertuin en via de vertanding van de gevel ook op de entreehal en de voortuin. In het werkhuis ligt een kantoor op de begane grond. De werk-/speelzolder op de eerste verdieping krijgt licht via een nieuwe dakkapel. Deze grenst aan een dakterras midden in een groene zee van sedum boven op de hal. Het dak van de hoger gelegen woonkamer en het slaaphuis worden gebruikt voor zonnepanelen. De verbindende centrale hal heeft aan alle zijden een volledig glazen gevel met grote schuifdeuren naar de patio. Duurzaamheid De nieuwbouw is zeer goed geïsoleerd en heeft daarbinnen een grote steenachtige massa als warmtebuffer. Balansventilatie met warmteterugwinning minimaliseert het energieverlies. De royale raamoppervlakken op het zuiden leveren passieve zonne-energie op. De villa krijgt warmte via een warmtepomp, die gebruik maakt van aardwarmte. In de zomer kan deze installatie koelen en bouwt een warmtebuffer in de grond op. Zonnecollectoren op de daken van de witte bouwvolumes zorgen voor warm tapwater en elektriciteit. Brug De brug naar de villa is een voorgespannen getoogd betonnen dek, geschikt voor vrachtverkeer. Om deze er zo slank mogelijk uit te laten zien, zijn de overstekende brugranden wit en de terugliggende zijkanten van het brugdek donker. Het waterschap eiste voor de brug een onderdoorvaart van minimaal 1 meter hoogte. De poort en de flankerende kolommen met brievenbus, pakketkast, intercom, huisnummer en verlichting zijn qua materialisering en vormgeving verwant aan de witte volumes van het woonhuis. Dit versterkt de ensemblewerking van witte volumes in het groen. De verlichting bovenop de kolommen ontwierpen we conform de schoorstenen op het woonhuis en zelfs dematerialisatie van de poortdeuren reflecteert de houten gevelbekleding van de villa. Historie Ypenhof Het terrein waarop de woning ligt maakte vroeger deel uit van het landgoed Ypenhof. De tekst op de houten ophaalbrug herinnert hier nog aan. Het eerste Ypenhof (oorspronkelijk Lindenhoff geheten) werd in 1716 gebouwd. De ingang lag toen aan de ’s Gravenweg. De tuin van het landgoed grensde aan de Kralingse plassen, die als gevolg van veenwinning veel groter waren dan tegenwoordig. In de 19e eeuw werden deze plassen gedeeltelijk ingepolderd en werd er achter het landgoed een weg aangelegd: de huidige Kralingseweg. Hier werd een tweede ingang voor het landgoed gemaakt, geflankeerd door twee spiegelbeeldig uitgevoerde pachterswoningen in eclectische stijl. In 1929 liet de reder Goudriaan het oude Ypenhof slopen en vervangen door een moderne woning in Engelse Countrystijl (Romantische Amsterdamse school?) door architect Willem Kromhout. Deze bouwde aan de ’s Gravenweg ook een nieuwe bakstenen brug met portierswoning in bijbehorende stijl. De oorspronkelijke ophaalbrug verplaatste hij naar de achteringang aan de Kralingseweg. Deze brug is nu een Rijksmonument. Na de tweede wereldoorlog kocht de bekende Rotterdamse architect J.H. v.d. Broek de beide pachterswoningen en een fors stuk grond. Hij breidde in 1952 de oostelijke pachterswoning voor zichzelf uit met een moderne villa met een witte gesloten gevel aan de straat een volledig glazen tuingevel. Die pachterswoning werd snel daarop gesloopt. De witte villa is nu een Rijksmonument. Van den Broek ontwierp eerder voor deze woning een bekend geworden uitbreiding in de vorm van 2/3 cirkel rond een halfopen patio. In hetzelfde jaar 1952 werd het kavel opgesplitst en verkocht v/d Broek de westelijke pachterswoning, waarin hij tot dat moment woonde. In het bos achter deze woning had hij een vrijstaande tijdelijke “bouwkeet” gebouwd, die hij feitelijk als atelier gebruikte: een zwarte houten doos met een enorme schuifpui op het zuiden: een proefobject voor de uiteindelijke villa. Deze keet werd opgenomen in de1-laagse houten uitbreidingen van 1954, 1964 en 1973. Villanova architecten maakte in 2008 het plan voor de nu gerealiseerde woon-werk woning. Het Ypenhof van Kromhout stond vanaf de jaren ‘70 leeg en brandde in 1985 af. Op het terrein werden twee luxe appartementen complexen gebouwd. Sinds 2007 is het voormalige landgoed onderdeel van een beschermd stadsgezicht. Doel is het oorspronkelijk landelijke en groene karakter van dit deel van Kralingen te behouden.
Wilt u een reactie plaatsen?