Bedrijfsruimtes, horeca en luxe wonen in een rijksmonument
Bedrijfsruimtes, horeca en luxe wonen in een rijksmonument
| Project | Asscher diamantfabriek Amsterdam, rijksmonument 527800 |
| Adres | Tolstraat 129, Amsterdam |
| Programma | bedrijfsruimtes. horeca en luxe woningen |
| Oppervlakte | 5060m2 BVO |
| Oorspronkelijk ontwerp | Gerrit van Arkel (1907) |
| Opdrachtgever | Zuider vastgoed |
| Ontwerp status | opgeleverd in 2020 |
| Projectteam | Andries Laane, Henk Marsman, Feike Laane, Gert-Jan Dirkx |
| Bouwfysica | Climatic Design Consult |
| Constructie | Constuctiebureau Tentij |
| Aannemer | De Geus Bouw |
| Woninginterieurs | Diana van den Boomen |
Het monument
Voor het rijksmonumentale Asschergebouw, een grootschalige diamantfabriek en daarmee een nieuw gebouwtype, kon Van Arkel niet teruggrijpen op bestaande archetypen. Hij ontwikkelde al bouwende een nieuwe en persoonlijke stijl: een Hollandse industriële versie van de Art Nouveau, rijk in zijn details en vernieuwend met een vrijzinnige mix van destijds moderne en traditionele materialen: staal, vormverblendstenen in contrasterende kleuren geel en rood met gefrijnd hardstenen hoekstenen en accenten.
Daarnaast was het gebouw uniek in de functionele hoofdopzet: een betonnen casco met lange rijen centraal aangedreven slijptafels, badend in daglicht onder enorme ramen.
Ooit werd in deze fabriek de grootste ruwe diamant ter wereld gekloofd en geslepen: de Cullinan. De steen is na het slijpen verwerkt in de Britse kroonjuwelen. De diamantfabriek was streng beveiligd met een monumentaal hek erom met maar één ingang met portiersloge en één uitgang. Alles volledig onder controle. Geen stukje diamant ontsnapte.
Transformatie
Inmiddels is deze gesloten diamantslijperij getransformeerd tot een rondom open en uitnodigend gebouw. Het biedt nu plaats aan bedrijfsruimten en luxe appartementen.
“Een fantastisch project om aan te mogen werken” zegt projectarchitect Andries Laane. “De unieke kwaliteiten van het bestaande gebouw hebben we zorgvuldig terug gerestaureerd en tegelijkertijd konden we een aantal flinke ingrepen doen om de nieuwe gebouwfuncties te faciliteren.”
We brachten het zeer karakteristieke kleurenschema in de gevel terug op basis van historisch kleurenonderzoek. Ook reconstrueerden we een fors deel van de noordgevel compleet met nieuwe kozijnen, vormbakstenen, glazuurwerk, hardstenen ornamenten en bijzondere metselwerkverbanden. Philips, destijds de gebruiker, had daar een nu weer gesloopte vleugel aangebouwd.
Voor een rijksmonument hebben we – in nauw overleg met monumentenzorg – veel ingrepen mogen doen in het bestaande pand. Zo zijn er twee zeer compacte nieuwe liftportieken gemaakt. Er zitten nu maar liefst zeven nieuwe entrees in de gevels rondom. Over de hele lengte van het gebouw is een dakopbouw gerealiseerd, met dakterrassen met spectaculair uitzicht. Alle kozijnen zijn vervangen en voorzien van triple glas, het complete gebouw is geïsoleerd met Rc waarden tot 8,2m2K/W. De begane grond vloer is plaatselijk verhoogd zodat het nieuwe souterrain een volwaardige kantoorruimte werd met nieuwe ramen met uitzicht boven maaiveld. Alle woningen kregen een buitenruimte op het zuiden: een loggia of een dakterras met spectaculair uitzicht.
De ingrepen in de gevels storen de monumentale waarden niet, omdat we kozen voor ambachtelijke details geïnspireerd op de oorspronkelijke situatie. De moderne zinken dakopbouw ligt zover terug dat die nauwelijks zichtbaar is vanaf het maaiveld en volledig ondergeschikt is aan de bestaande kantelen. Zo zijn de nieuwe ingrepen dienend en blijft de oude fabriek in zijn waarde.
“In het zeer luxe woonsegment kon aandacht gestoken worden in de perfectie van iedere ruimte, alle materialen en elk detail. Zo ontwierpen we bijvoorbeeld unieke glasprint balustrades in de portieken, nieuwe hekwerken in de gevels en state-of-the-art klimaatgevels met geïntegreerde zonwering. In de woningen kwamen trappen met zwevende treden die een architectonische route vormen tussen de ruimtes.”
Archiefterrein Amsterdam
De diamantfabriek maakt deel uit van de winnende prijsvraaginzending voor het Archiefterrein uit 2008, met daarin ook de restauratie van het oude Raadhuis van Amstelveen waarin Villanova het 5* Pestana Amsterdam Riverside Hotel heeft ondergebracht.
Samen met het er tegenover liggende Cinetol vormen deze gebouwen een ensemble van drie rijksmonumenten van de fraaiste categorie; een staalkaart van de verrassend diverse bouwstijlen van rond de vorige eeuwwisseling. De nieuwbouw is doelbewust terughoudend vormgegeven, om de monumenten tot hun recht te laten komen.
Zo is een nieuwe buurt ontstaan: het Asscherkwartier. Een bedrijvige wijk dankzij het nieuwe theater, de bibliotheek, cafés, woningen, het hotel met restaurant en nieuwe openbare stedelijke ruimtes zoals voetgangerspaden, parkjes en pleinen met terrassen en een speelplaats. Onder dit gehele complex ligt een enorme nieuwe parkeergarage.
Het Asschergebouw opent zich naar de nieuwe buurt met maar liefst zeven nieuwe entrees.
De voordeuren van de nieuwe woonportieken liggen aan de noordzijde en daardoor direct aan een nieuwe langzaam verkeersroute en aan het Dora Tamanaplein, waar de woonfuncties omheen liggen. Een geheel nieuwe entree in het oorspronkelijke trappenhuis ernaast vormt de toegang van een penthouse in de toren met zijn eigen glazen lift. Het dakterras van deze woning met rondom kantelen biedt vergezichten over de Amstel, de Pijp en de Diamantbuurt.
De bedrijven op de begane grond en het souterrain worden ontsloten vanuit het Cinetolplein en een stadstuin met een meer publiek karakter ten zuiden van het gebouw. De schitterende portiersloge vormt een vooruitgeschoven post van de bedrijven op het plein.
Door de begane grondvloer ter plekke van de nieuwe entrees te verlagen zijn ze allemaal toegankelijk vanaf het maaiveld.
Energievriendelijk wonen in een fabrieksruimte.
De woningen zijn ontsloten met een lift die rechtstreeks uitkomt in de woonkamer met grote vernieuwde fabriekspuien. In de details van de betonnen kolommen ervaar je direct het karakter van de oude slijperij. De details van plinten, lichtkoven aan de plafonds, hoge paneeldeuren en radiatoromkastingen ondersteunen de tijdgeest.
Hoge isolatiewaardes, triple glas, warmtepompen en automatische buitenzonwering zorgen voor een weldadig binnenklimaat dat toch super energievriendelijk is.
In de monumentale toren kon geen buitenzonwering worden toegevoegd. Hier zijn triple glas voorzetkozijnen aangebracht binnen de monumentale ramen met enkel glas. Op delen van de gevels met veel zon is automatische zonwering aangebracht in de spouw tussen de beide kozijnen. In de winter vindt de aanvoer van voorverwarmde ventilatielucht voor de woning ook plaats via deze spouw, die hierdoor die hierdoor werkt als een klimaatgevel.
Elke woning heeft in de oude kelder een individuele berging en daarnaast toegewezen parkeerplaatsen in de nieuwe parkeergarage onder het Dora Tamanaplein.
L.S., wij zijn erg geïnteresseerd in en benieuwd naar deze woningen. Graag ontvangen wij meer informatie! Met vriendelijke groet, Nigel de la Rambelje & Lynn van den Boogaard
Beste mevrouw van den Boogaard,
Daarvoor moet u bij de ontwikkelaar: Zuidervastgoed zijn.
met vriendelijke groeten
Andries Laane
Kunt u mij (ons=echtpaar 60+) op de hoogte houden van de eventuele inschrijving voor de woningen? Dank u wel, Ann
Beste mevrouw Bouma,
Nee, daarvoor moet u bij de ontwikkelaar: Zuidervastgoed zijn.
met vriendelijke groeten
Andries Laane